6 новых асацыяцыяў экс-палітвязьняў стварылі былыя палітычныя зьняволеныя, якія мусілі зьехаць з Беларусі пасьля 2020 году, паведаміла Свабодзе кіраўніца Офісу дэмакратычных сілаў Беларусі ў Празе Крысьціна Шыянок.
Беларускі офіс у Празе сумесна з Офісам Сьвятланы Ціханоўскай у Вільні, Аб’яднаным пераходным кабінэтам і партнэрскімі праваабарончымі арганізацыямі правядзе ў Польшчы новы, ужо другі кангрэс, прысьвечаны праблеме палітвязьняў.
Мінулы кангрэс прайшоў у траўні 2024 году ў Празе, ён засяроджваўся на магчымых захадах дзеля вызваленьня палітвязьняў, якіх у Беларусі на той час было (і цяпер застаецца) больш за тысячу чалавек.
Гэтым разам палітыкі, былыя беларускія палітвязьні, а таксама сваякі тых, хто застаецца ў беларускіх вязьніцах, зьбяруцца на форум 26 верасьня ў Варшаве, а працягнуць працу 28 верасьня ў Познані. Крысьціна Шыянок патлумачыла, чым яшчэ новы кангрэс будзе адрозьнівацца ад папярэдняга.
«Мінулы кангрэс быў у Празе, і я хачу патлумачыць, чаму сёлета будзем зьбірацца менавіта ў Польшчы. Найперш таму, што за год зьявіліся шмат новых былых палітвязьняў, у большасьці яны пераяжджалі ў Польшчу, але многія ня маюць дакумэнтаў, каб падарожнічаць у іншую краіну. У першы дзень мы зьбяромся ў Варшаве, дзе шмат палітыкаў, дыпляматаў, супраца зь якімі на гэтую тэму бачыцца вельмі важнай.
А праз два дні ў Познані будзе зручна сабрацца ня толькі былым палітвязьням, але і сваякам палітзьняволеных, бо там будзе важная дыскусія. Мы абмяркуем у тым ліку тое, як падрыхтавацца да сытуацыі, калі на волю выйдуць усе цяперашнія палітвязьні — больш за тысячу. Дзе знайсьці рэсурс, каб ім дапамагчы, што зрабіць, каб забясьпечыць іх правы. Бо калі ўлады проста выкінуць гэтых людзей зь Беларусі, як гэта было падчас апошняга нешматлікага вызваленьня ў чэрвені, дык гэта будзе такое ж злачынства. У Познані нам дадуць добрую пляцоўку для размовы, спадзяемся правесьці плённую дыскусію», — мяркуе Крысьціна Шыянок.
Праваабаронцы Вясны падлічылі, што ў Беларусі цяпер 1191 палітвязень, а паводле ініцыятывы Dissidentby.com у Беларусі цяпер 1333 палітвязьні.
Сёлета на волю выйшлі некалькі дзясяткаў палітычных зьняволеных, але праваабаронцы заяўляюць, што рэпрэсіі ў Беларусі не спыняюцца і месцы вызваленых запаўняюць новыя арыштаваныя, якія ў руках уладнага рэжыму становяцца наступнымі закладнікамі.
Крысьціна Шыянок сярод іншага расказала пра меркаваныя захады для росту рэсурсавай базы дапамогі палітвязьням і іхным сем’ям:
«Летась быў утвораны Міжнародны гуманітарны фонд дапамогі палітвязьням, у які зрабілі складкі шэраг эўрапейскіх краінаў: Нарвэгія, Швэцыя, іншыя. Для нас важна, каб новыя краіны далучаліся да гэтага фонду. Вось я асабіста для сябе стаўлю задачу, каб далучылася і Чэхія. Бо тады будзе павялічвацца рэсурсавая база дапамогі палітвязьням.
А другі вэктар — каб было больш арганізацыяў, якія дапамагаюць, бо фонд працуе празь іх. Вельмі добра, што беларускія палітвязьні стварылі ўжо 6 асацыяцыяў. Яны аб’яднаныя агульнай мэтай, але ёсьць і рознагалосьсі, якія варта абмеркаваць. На гэтым таксама засяродзімся падчас працы кангрэсу ў Варшаве і Познані», — разьлічвае Крысьціна Шыянок.
Кіраўніца Офісу дэмакратычных сілаў у Празе Крысьціна Шыянок выказала спадзяваньні і на супрацу ў дапамозе беларускім палітвязьням з адміністрацыяй прэзыдэнта ЗША Дональда Трампа, які дамагаецца ад Лукашэнкі вызваленьня 1300 вязьняў.
«Добра, калі міжнародная дыпляматыя будзе ў стане дамагчыся вызваленьня тых, хто знаходзіцца сёньня ў турмах Беларусі. Але трэба разумець, што гэтага недастаткова. Вось калі ўдасца дамагчыся гарантыяў, што новыя палітвязьні не зьявяцца, гэта будзе сапраўды важным дасягненьнем», — мяркуе Крысьціна Шыянок.
Форум